“ငါ့သင်္ကန်းစွန်ကိုဆွဲ၍ ငါ့နောက်ကိုထပ်ကြပ်မကွာလိုက်နေသည့်တိုင်အောင် ဓမ္မကိုမကျင့်သုံးသည်ရှိသော်”
မြတ်ဗုဒ္ဓကတစ်ချိန်က “ငါ့သင်္ကန်းစွန်ကိုဆွဲ၍ ငါ့နောက်ကိုထပ်ကြပ်မကွာလိုက်နေသည့်တိုင်အောင် ဓမ္မကိုမကျင့်သုံးသည်ရှိသော် ငါနှင့်တွေ့သည်မမည်”ဟု မိန့်တော်မူခဲ့ဘူးပေ၏။ မှန်ပေ၏။ ယခုဤမိသားစုသည် ကိုစိုးဝင်းကြီးခေါ်လာခဲ့သော ဥရောပနိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သော ပြင်သစ်နိုင်ငံမှမိသားစုဖြစ်ပေ၏။ ကိုစိုးဝင်းကြီးနှင့်တွေ့လာခြင်းသည်ပင် သူတို့အတွက် ကလျာဏမိတ္တနှင့်တွေ့ခဲ့ခြင်းဟု ဆိုရပေမည်။ အကြောင်းမှာ ကိုစိုးဝင်းကြီးသည် သူ့ဧည့်သည်များ တရားနာလိုကြသည်ဆိုက ဘုန်းဘုန်းရှိရာသို့ ရောက်အောင်ကို ပြေးလာတတ်ပေ၏။
ယခုလည်းဤမိသားစုသည် မိမိက “How often do you meditate?” ဟု မေးကြည့်သောအခါ ဥရောပ၌နေထိုင်ကြသော်လည်း တစ်နေ့တစ်ကြိမ်တရားထိုင်ဖြစ်ကြသည်ဟုဆို၏။ သို့သော်သူတို့ကျင့်နေသော တရားထိုင်ခြင်းသည် “ဇင်ကမ္မဋ္ဌာန်း”ဖြစ်နေသည်ကို တွေ့ရပေ၏။ မှန်ပေ၏။ သူတို့၌ကား ရွေးချယ်စရာအလွန်နည်းနေ၍ တရားထိုင်ရန်ဟုရွေးလိုက်ရာ “ဇင်” တရားထိုင်နည်းတို့ transcendental meditation” တို့ စသည်ဖြစ်နေပေ၏။ ဤသည်ကား သူတို့အမှားဟုမဆိုနိုင်ပေ။ သူတို့အတွက် no choice ဖြစ်နေခြင်းက အဓိကပြဿနာဖြစ်ပေ၏။
သို့သော် မြန်တို့ခေါ်သော ဈာန်၊ တရုတ်တို့ခေါ်သော “ချန်း”၊ ဂျပန်တို့ခေါ်သော “ဇင်”၊ ပါဠိအခေါ် “ဈာန” သက္ကတအခေါ် “Dyāna” စသည်တို့သည်ကား အခေါ်သာကွဲသော်လည်း သမထကမ္မဋ္ဌာန်းချည်းတည်း။ သမထကမ္မဋ္ဌာန်းသည် အမျိုး (၄၀)ပင်ရှိပေ၏။ ထို “ဇင်ကမ္မဋ္ဌာန်း”သည် သမထကမ္မဋ္ဌာန်း အမျိုးအစား၌ပါဝင်ပေ၏။ သို့သော် ဘုန်းဘုန်းတို့က ဝိပဿနာဖက်ရောက်လာအောင် သေချာပြောပြပေးရပေ၏။ မိမိတို့ရွှေမြန်မာပြည်၌ပင် တရားရှုနည်းတွေပေါလွန်းလို့ အချို့လွဲချော်နေသူတွေ များစွာရှိနေသည်ကို မိမိကိုယ်တိုင် ပြုပြင်ပေးရသည့်အခါများရှိပေ၏။
တရားကိစ္စ၌ ကလျာဏမိတ္တသည်သာ လိုရင်းဖြစ်ပေ၏။ မိမိထံရောက်လာကြသော ပြည်တွင်းပြည်ပမှ တရားစိတ်ဝင်စားသူများအတွက်ကား ကလျာဏမိတ္တများ အဆင်သင့်ရှိနေတတ်ခြင်းက ပါရမီရှင်များအတွက် ကံကောင်းနေခြင်းတည်း။ ကိုလှမြင့်ကြီး၊ လှစပယ်လေး၊ မင်းမင်းခင်၊ ရဲရဲ၊ ကျော်စွာ၊ ဝင်းဇော်ဦး၊ နန်းစိန်သန်း၊ ဒေါ်မေဘယ်၊ နောရာဝင်း၊ ကိုစိုးဝင်းကြီး၊ စသည်စသည် senior junior guide တွေများစွာရှိပါနေပေ၏။ သူတို့တွေဟာ ကလျာဏမိတ္တတွေချည်းသာဖြစ်ပေ၏။ ယခုနာမည်များသည် ဘုန်းဘုန်းနားကို သူတို့ရဲ့တရားစိတ်ဝင်စားသူ ဧည့်သည်များနှင့် အဝင်အထွက်များသူတွေကိုသာ ဥပမာမျှဖေါ်ပြလိုက်ခြင်းဖြစ်ပေ၏။
ကိုဝင်းဇော်ဦးတို့ဆိုလျှင် သူချည်းသာမက သူတပည့်လေးတွေ သူ့ရဲ့ senior junior guide မိတ်ဆွေတွေကိုပါ ကောင်းစွာသိစေချင်လို့ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ဝါတွင်းကြီးသူအားတဲ့ အချိန်လေးမှာ ဘုန်းဘုန်းကိုပင့်ပြီး သူ့တပည့်လေးတွေ သူ့မိတ်ဆွေတွေကို ဓမ္မဒါနလုပ်ပေးခဲ့သေးတယ်။ အခုလည်းနွေရာသီတရားစခန်းလုပ်ချင်တယ်ဆိုပြီး active ဖြစ်နေတာကို တွေ့ရပြန်တယ်။ ဒီလိုလူမျိုးတွေဟာ ကလျာဏမိတ္တတွေချည်းပါပဲ။ သူတို့တွေဟာ သူတို့ရဲ့ပြည်ပကဧည့်သည်တွေကိုလည်း သူတို့ရဲ့ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာ ဓမ္မအကြောင်းကို အလွန်သိစေချင်ကြပါတယ်။ ဒါကြောင့်သူတို့ရဲ့ဧည့်သည်တွေစိတ်ဝင်စားကြတယ်ဆိုရင် ဘုန်းဘုန်းနားကို မရောက်ရောက်အောင် ခေါ်လာတတ်ကြတယ်။ သူတို့တွေဟာ ကလျာဏမိတ္တစစ်စစ်တွေဖြစ်နေကြပါတယ်။
ယခုပြင်သစ်မိသားစုဆိုရင်လည်း သူတို့တွေဟိုဥရောပနိုင်ငံတွေမှာ မွေးဖွားခဲ့ကြသော်လည်း တရားကိုစိတ်ဝင်စားကြတယ်။ မျက်နှာလေးတွေကလည်း ဧချမ်းတဲ့အသွင်ဆောင်နေတာကို တွေ့ရတယ်။ ဘုန်းဘုန်းနဲ့တွေ့လျှင်တွေ့ခြင်းပဲ နောက်ကတကောက်ကောက်ပါအောင် ဓမ္မဆွဲအားနဲ့လိုက်လာခဲ့တော့တာပါပဲ။ သူတို့တွေဟာ သင်္ကန်းစွန်ကိုဆွဲလိုက်နေသူများ မဟုတ်ကြသော်လည်း ပါရမီအားကြီးတော့ တရားဆိုတာနဲ့တွေ့ထိခွင့် ကျင့်သုံးခွင့်ရနေကြလေရဲ့။ မြတ်ဗုဒ္ဓမိန့်သည့် “ငါ့သင်္ကန်းစွန်ကိုဆွဲ၍ ငါ့နောက်ကိုထပ်ကြပ်မကွာလိုက်နေသည့်တိုင်အောင် ဓမ္မကိုမကျင့်သုံးသည်ရှိသော် ငါနှင့်တွေ့သည်မမည်”ဟူသော သြဝါဒတော်ကို သတိအမြဲရကြပါစေသော်။ အပ္ပမာဒေန သမ္ပာဒေထ။