အမေးအဖြေကဏ္ဍအရေးကြီးလှပုံ

အမေးအဖြေကဏ္ဍအရေးကြီးလှပုံ (သေချာဖတ်စေချင်ပါသည်။ မရေးမဖြစ်မှိုအဖြေရှည်နေပါသည်။ သည်းခံစိတ်ရှည်စွာဖတ်ကြပါကုန်။)

ကျေးဇူးရှင်မဟာဂန္ဓာရုံဆရာတော်ဘုရားကြီးအရှင်ဇနကာဘိဝံသရှိစဉ်ကလည်းအမေးအဖြေကဏ္ဍရှိခဲ့သလို အခု ဘုန်းဘုန်းတို့ခေတ်မှာလည်း အမေးအဖြေကဏ္ဍကရှိလာပြန်ပါတယ်။ ရှေးတုန်းကတော့ မေးခွန်းစာတွေက စာတိုက်ကနေလာပါတယ်။ အခုခေတ်တော့ internet email မှလာပါတယ်။

မေး။ ။ “အရှင်ဘုရား လက်ရှိဆရာတော်ကြီးတွေခုတစ်မျိုးတော်ကြာတစ်မျိုးဖြစ်ကြတာဘာကြောင့်လဲဘုရား။ ဘုရားတပည့်တော်များမှာ ကိုယ့်နိုင်ငံစနစ်တကျ အပြောင်းအလဲအတွက် အမေစုဆိုတဲ့မျှော်လင့်ချက်နဲ့ အမေ့ကိုအားအင်တွေဖြည့်ဆည်းပေးပြီး စိတ်ကောင်းစေတနာဖြင့်ကြိုးစားနေကြရပါတယ်ဘုရား။ ဆရာတော်သံဃာတော်များဆီက မေတ္တာအားအင်လည်းလိုအပ်ပါတယ်ဘုရား။ ဒါပေမဲ့ဆရာတော်များက အမေစုကိုဆန့်ကျင်သလိုဖြစ်တဲ့အခါ တပည့်တော်များစိတ်မကောင်းကြီးစွာဖြစ်ရပါတယ်ဘုရား။ သေချာတာကတော့ အမေစုဟာနိုင်ငံရေးကိုကစားစရာအဖြစ် မကစားဘူး။ ပြီးတော့ဆရာတော်များကိုလည်း ဘယ်တော့မှနိုင်ငံရေးအတွက် အသုံးမချဘူးဆိုတာကိုရဲရဲပြောနိုင်ပါတယ်ဘုရား။ ခုသိချင်နေတာကတော့ အထက်ကမေးခဲ့တဲ့မေးခွန်းပါပဲဘုရား။ ကျေးဇူးပြု၍ အချိန်ရရင်ဖြေတော်မူပေးပါဘုရား ဆိုတဲ့မေးခွန်းကို ရထားပါတယ်။ အခုအချိန်မရလို့ မဖြေနိုင်သေးပါ။ ဖြေပေးပါမည်။

ဖြေ။ ။ ဒီမေးခွန်းမှာ နှစ်ပိုင်းတွေ့ရပါတယ်။ ပထမတစ်ပိုင်းက “လက်ရှိအခြေအနေမှာ ဆရာတော်ကြီးတွေ ဘာဖြစ်လို့ခုတစ်မျိုးတော်ကြာတစ်မျိုးဖြစ်ရတာလဲ”ဆိုတဲ့အပိုင်း။ ဒုတိယပိုင်းက အမေစုဟာ ဒကာတို့ရဲ့မျှော်လင့်ချက်၊ အမေစုနိုင်ငံရေးမကစားပုံ၊ သံဃာတွေကိုအသုံးမချပုံကို ဒကာတို့က ရဲရဲအာမခံနိုင်ပုံဆိုတာကိုတွေ့ရတယ်။

ပထမပိုင်းမေးခွန်းထဲမှာ လက်ရှိအခြေအနေအနေမှာ ဆရာတော်ကြီးတွေ တော်ကြာတစ်မျိုးအခုတစ်မျိုးဖြစ်ရတာ ဘာကြောင့်လဲဆိုတော့ အဲဒီတော်ကြာတစ်မျိုးအခုတစ်မျိုးဖြစ်ရတာဟာ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုနှင့်ပါတ်သက်လို့ မူနဲ့ဦးတည်ချက်အခိုင်အမာမရှိလို့ဖြစ်ရတာပါ။ မူနဲ့ဦးတည်ချက်ခိုင်မာရင်အဲဒီအပေါ်မှာ ယုံကြည်မှုအပြည့်ဖြင့်ရပ်တည်လုပ်ကိုင်လျှောက်လှမ်းနေမယ်ဆိုရင် တော်ကြာတစ်မျိုးအခုတစ်မျိုးဖြစ်စရာအကြောင်းမရှိပါဘူး။

နောက်တစ်ခုဖြစ်နိုင်တာက ကိုယ့်ကျွမ်းကျင်ရာလိမ္မာရာမှာသာ ကျက်စားလုပ်ကိုင်သင့်ပါတယ်။ ကိုယ့်ကျွမ်းကျင်ရာလိမ္မာရာမဟုတ်ရင်လည်း သူများယောင်လို့ယောင်မိတော့ တောင်မှန်းမြောက်မှန်းမသိဘဲ ခုတစ်မျိုးတော်ကြာတစ်မျိုး မကြာမကြာဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ပြီးတော့ “ဆန္ဒာဒေါသာ ဘယာမောဟာ”ဆိုတဲ့ အဂတိလေးပါးလိုက်စားမိလို့လည်း ခုတစ်မျိုးတော်ကြာတစ်မျိုးဖြစ်တတ်ပါတယ်။

ချစ်ခြင်းကြောင့်ဘက်လိုက်ခြင်း၊ မုန်းခြင်းကြောင့်ဘက်လိုက်ခြင်း၊ ကြောက်ရွံ့ခြင်းကြောင့်ဘက်လိုက်ခြင်း၊ မသိမလိမ္မာတွေဝေမိုက်မဲသောကြောင်းဘက်လိုက်ခြင်းတွေကို အဂတိလေးပါးလို့ခေါ်ပါတယ်။ အဲဒီအဂတိလေးပါးလိုက်စားမယ်ဆိုရင်တော့ ခုတစ်မျိုးတော်ကြာတစ်မျိုးခဏခနကိုဖြစ်တတ်ပါတယ်။ ဒီတော့သူ့ကိုယုံကြည်လေးစားကြည်ညိုသူတွေက အကြည်ညိုမဲ့လာတတ်ပြီး သူ့ကိုထောက်ခံနေရာကနေ ဆဲဆိုမောင်းမဲတာတွေ ဝေဖန်အပြစ်တင်တာတွေဖြစ်လာတတ်ပါတယ်။ ဒါဟာသဘာဝပါပဲ။

ဒီတော့ လက်ရှိမှာဆရာတော်ကြီးတွေဘာကြောင့် ခုတစ်မျိုးတော်ကြာတစ်မျိုးဖြစ်ကြရသလဲဆိုတာကိုလေ့လာကြည့်ရင် ဆိုခဲ့တဲ့အချက်တွေထဲက တစ်မျိုးမျိုးနဲ့သူတို့ငြိနေလို့ဖြစ်ပါတယ်။ သို့သော်လည်းဆရာတော်ကြီးများအနေနဲ့ တော်ကြာတစ်မျိုးအခုတစ်မျိုး စကားတွေကိုမပြောသင့်ပါဘူး။ အဂတိလေးပါးလည်း မလိုက်စားသင့်ပါဘူး။ “သီလသမာဓိပညာ” အားကောင်းခိုင်မာရပါမယ်။ “မေတ္တာကရုဏာမုဒိတာဥပေက္ခာ”လို့ဆိုတဲ့ ဗြဟ္မဝိဟာရတရားလေးပါးကို အခိုင်အမာလက်ကိုထားရပါမယ်။

မေတ္တာဆိုတာက မိတ်ဆွေရန်သူမခွဲခြားပဲ အညီအမျှချစ်နိုင်ပြီး အညီအမျှကောင်းကျိုးချမ်းသာဖြစ်ဖို့လိုလားတဲ့ ကာယကံ ဝစီကံ မနောကံကို ဆိုလိုတာပါ။ ကရုဏာဆိုတာကတော့ ဒုက္ခိတသတ္တဝါတွေကိုကြည့်ပြီးစိတ်နှလုံးတုန်လှုပ်စွာဖြင့် သူတို့တွေချမ်းသာအောင် ကာယကံဝစီကံမနောကံဖြင့် ကူညီဖေးမစောင့်ရှောက်ပေးတာကို ဆိုလိုပါတယ်။ မုဒိတာဆိုတာကတော့ ကိုယ့်ထက်အောင်မြင်ချမ်းသာကြီးပွားနေသူတွေကို ကြည့်ပြီးဝမ်းမြောက်နေတတ်တဲ့ ကာယကံ ဝစီကံ မနောကံစေတနာတွေကိုဆိုလိုတာပါ။

ဥပေက္ခာဆိုတာကတော့ ကိုယ့်ကဘယ်လောက်ပင် မေတ္တာကရုဏာမုဒိတာတရားတွေနဲ့ ဆက်ဆံပြုမူဆောင်ရွက်ပေမဲ့ ဘာမှကိုလုပ်လို့မရဘဲဖြစ်နေတတ်တဲ့အခြေအနေမျိုးတွေရှိလာတတ်ပါတယ်။ အဲဒီအခါကျတော့ “အင်း–မတတ်နိုင်တော့ဘူးလေ ငါလည်းအစွမ်းကုန်ကြိုးစားပေးတာပဲ ဒါပေမဲ့ဘာမှဖြစ်မလာတော့လည်း သဗ္ဗေသတ္တာ ကမ္မဿကာ ပေါ့။ ကံစီမံတဲ့အတိုင်းလက်ခံဖို့ပဲ”လို့ ကံတရားကိုဆင်ခြင်ကာ ဖြစ်နေတဲ့အခြေအနေအရပ်ရပ်ကို ဥပေက္ခာစိတ်နဲ့သာ အဆင်ပြေအောင်ကြိုးစားနေထိုင်တာကိုဆိုလိုတာပါ။

သူတော်ကောင်းတွေရဲ့အသွင်အပြင်ကို ရယူထားတဲ့ရဟန်းသံဃာမှန်သမျှဟာ ဆရာတော်ကြီးတွေရော ဆရာတော်လေးတွေရော ဒီဗြဟ္မစိုရ်တရားလေးပါးကို မဖြစ်မနေကျင့်သုံးရမှာပါ။ ဒီဗြဟ္မစိုရ်တရားလေးပါးကို စနစ်တကျကျင့်သုံးနေတဲ့ ဆရာတော်ကြီးတွေပဲဖြစ်စေ ဆရာတော်လေးတွေပဲဖြစ်ဟာ ဘယ်လိုလုပ်ပြီးအဂတိလိုက်စားလို့ရမလဲ။ အခုတစ်မျိုးတော်ကြာတစ်မျိုး လုပ်လို့ရမလဲ။

သူတော်ကောင်းအစားစားရဲ့ကြည်ညိုလေးစားပူဇော်သမူကိုခံယူကြရမှာပါ။ အခုဟာက အဂတိလေးပါးတစ်ပါးပါးကိုလိုက်စားမိလို့ သို့မဟုတ် ကိုယ့်ရဲ့ကျွမ်းကျင်ရာဘာသာရပ်မဟုတ်သည်ကို ဝင်ရှုပ်မိလို့ ခုတစ်မျိုးတော်ကြာတစ်မျိုးဖြစ်ကြတာကများတယ်လို့ထင်ပါတယ်။

😍ဒါနဲ့ပတ်သက်လို့ ဘုန်းဘုန်းရဲ့ စင်္ကာပူဓမ္မခရီးစဉ်ကရခဲ့တဲ့ ကိုယ့်တွေ့သင်္ခန်းစာတစ်ခုကိုပြောပြချင်ပါတယ်။ ဘုန်းဘုန်း ပြီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၈ နိုဝင်ဘာလမှာ စင်္ကာပူနိုင်ငံကို ဘုန်းဘုန်းနဲ့ဆရာဒကာဖြစ်တဲ့ စင်္ကာပူလူမျိုးဆရာဝန်လင်မယားက ဓမ္မခရီးစဉ်အဖြစ်ပင့်ပါတယ်။ သူတို့လင်မယားနဲ့ သူတို့ရဲ့မိတ်ဆွေတွေဟာ ဘုန်းဘုန်းရေးတဲ့ စာအုပ်တွေအကုန်ဖတ်ပြီးကြည်ညိုစိတ်ဖြစ်ရာကနေ ပင့်လိုက်တာပါပဲ။

ဒါပေမဲ့သူတို့ကဆရာဝန်ဆိုတော့ ဘာသာရေး အသိုင်းအဝိုင်းသိပ်မရှိဘူး။ ဒီတော့သူတို့ Buddhist Fellowship ဆိုတဲ့ဗုဒ္ဓဘာသာအဖွဲ့အစည်းတစ်ခုရယ် မင်္ဂလာဝိဟာရဆိုတဲ့ ကျောင်းတိုက်တစ်ခုရယ်နဲ့ ဆက်သွယ်ပြီး organize လုပ်ကြပါတယ်။ မင်္ဂလာဝိဟာရမှာတော့ မြန်မာသံဃာများက ဦးစီးဦးဆောင်နေရာမှာ ရှိပြီးဖြစ်နေတော့ အခက်အခဲမရှိလှပါဘူး။

Buddhist Fellowship မှာကြတော့ အတွင်းရေးမှူးဖြစ်တဲ့ဒကာတော်က “အရှင်ဘုရား တပည့်တော့တို့စင်္ကာပူဆိုတာက နိုင်ငံပေါင်းစုံနဲ့အလုပ်လုပ်ရပါတယ်ဘုရား။ အခုတလောမှာ မြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာတွေနဲ့ ရခိုင်ပြည်နယ်ကမွစ္စလင်တွေရဲ့အရေးဟာ တစ်ကမ္ဘာလုံးကိုရိုက်ခတ်သလို တပည့်တော်တို့စင်္ကာပူကိုလည်း ရိုက်ခတ်ပါတယ်ဘုရား။ တပည့်တော်တို့ hate speech ကိုလက်မခံပါဘူးဘုရား။ အရှင်ဘုရားရောအဲဒီအရေးကို ဘယ်လိုရှုမြင်ပါသလဲဘုရား”လို့ မေးမြန်းလျှောက်ထားပါတယ်။

ဒီတော့ဘုန်းဘုန်းက “ဒကာတော်ရေ အဲဒီရခိုင်အရေးဟာ ဘုန်းဘုန်းရဲ့ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာမဟုတ်ပါဘူး။ ဘုန်းဘုန်းစိတ်လည်းမဝင်စားသလိုကျွမ်းလည်းမကျွမ်းကျင်ပါဘူး။ ဒါကကျွမ်းကျင်သူတွေဖြေရှင်းရမည့်ကိစ္စတစ်ခုပါ။ ဘုန်းဘုန်းစိတ်ဝင်စားတာက ဓမ္မသက်သက်နဲ့တရားထိုင်မူသာဖြစ်တယ်။ ဘုန်းဘုန်းကို ဒီစင်္ကာပူကိုပင့်ဆောင်စဉ်ကလည်း တရားဟောတရားပြတရားထိုင်ကြဖို့ပင့်ခဲ့ကြတာပဲ။

ဘုန်းဘုန်းစင်္ကာပူသားတွေကို ဘုန်းဘုန်းအသွေးအသားလိုစိတ်ထားပြီး တရားဟောတရားပြတရားအားထုတ်နည်းတွေစုံအောင်သင်ပြပေးမယ်။ နေ့စဉ်ဘဝထဲအထိတရားအားထုတ်နိုင်အောင် နည်းပေါင်းစုံပြပေးမယ်လို့ မေတ္တာကြီးကြီးဖြင့်ကြွလာခဲ့တာပါ။

ဒီတော့ ဘုန်းဘုန်းရဲ့ဘာသာရပ်ဆိုင်ရာကိုသာမေးပါ။ ဘာသာရပ်နဲ့မဆိုင်တာတွေကို မမေးပါနဲ့”လို့ မယိမ်းမယိုင် အခိုင်အမာရပ်တည်ပြီးဖြေရှင်းပေးလိုက်တဲ့အခါ ချက်ချင်းသဘောကျလက်ခံသွားပြီး ငြိမ်းချမ်းတဲ့တရားကိုနာယူကြ၊ လိုလားစွာကျင့်သုံးကြပါတယ်။ နောက်ထပ်လည်း ၂ ရက်တရားစခန်း သုံးရက်တရားစခန်းတွေထပ်တိုးလာပါတယ်။ နှစ်ပါတ်ကြာဓမ္မခရီးစဉ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။

ဒါဟာ ကိုယ့်ကိုကိုယ်ယုံကြည်မှု self-confidence ဖြင့် ကိုယ့်ဘာသာရပ်ကိုယ် အခိုင်အမာရပ်တည်နိုင်တဲ့ခိုင်မာပြတ်သားတဲ့ စိတ်နေစိတ်ထားကြောင့်ပါပဲ။ ဆိုလိုတာက ကိုယ်လုပ်မည့် ကိုယ်ကျွမ်းကျင်ရာပဓာနအလုပ်အပေါ်အခြေခိုင်စွာမရပ်တည်ပဲ ဟိုထဲစပ်စပ်ဒီထဲစပ်စပ်ပါမိပြီဆိုရင်တော့ မလိုအပ်တဲ့ conflict တွေ contradiction ဖြစ်လာတတ်တာ သဘာဝတရားပါဘဲ။

ဒါကြောင့် ဘုန်းဘုန်းတစ်ပါးတည်းရဲ့အမြင်အတိုင်းဆိုရင်တော့ ရဟန်းသံဃာဟာ ဆရာတော်ကြီးတွေပဲဖြစ်စေ ဆရာတော်လေးတွေပဲဖြစ်စေ ကိုယ့်ရဲ့ပဓာနအလုပ်ဖြစ်တဲ့ ပရိယတ္တိ ပဋိပတ္တိ အလုပ်နှစ်ခုကို အခုခေတ်သိပ္ပံပညာ စိတ်ပညာ ဒဿနိကပညာရပ်တွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ့်လေ့လာသုတေသနတွေပြုနိုင်အောင်ကြိုးစားကြပြီး လူသားတိုင်းအကျိုးရှိမည့် သာသနာပြုအလုပ်တွေကိုသာလုပ်စေချင်ပါတယ်။
ကိုယ်မကျွမ်းကျင်ရာတွေမှာ လိုက်ပြီးမပါစေချင်ပါဘူး။ မလိုအပ်တဲ့ရှုပ်ထွေးမှုတွေမဖြစ်စေချင်လို့ပါ။

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့လက်ရှိအခြေအနေဟာ ရှုပ်ထွေးပါတယ်။ monastic institution နဲ့ military instruction နှစ်ဟာ နိုင်ငံရေးကိစ္စတွေထဲမှာ ပါဝင်ပြီးရောထွေးယှက်တင်ဖြစ်နေတာက လက်ရှိနိုင်ငံရေးကိုပိုပြီးရှုပ်ထွေးစေပါတယ်။ ဘုန်းဘုန်းကိုယ်တိုင်ကတော့ professional အလုပ် ပဓာနအလုပ်ဖြစ်တဲ့ ပရိယတ်ပဋိပတ်အလုပ်ကို ပြည်တွင်းမှာရော ပြည်ပမှာပါ professionally ရိုးသားစွာကြိုးစားနေပါတယ်။ အားလုံးလူမျိုးဘာသာအသွေးအရောင်မခွဲချမ်းသာစေဖို့ပါ။ ဒီလောက်ဆို ဒကာတော်ရဲ့မေးခွန်းက ပြေပြီထင်ပါတယ်နော်။

မေး။ ။ တင်ပါဘုရား။ ကျေးဇူးကြီးပါတယ်ဘုရား။ အမေစုနဲ့ပတ်သက်လို့လည်း အရှင်ဘုရားရဲ့အမြင်လေးကိုသိပါရစေဘုရား။

ဖြေ။ ။ ဒကာမကြီးနဲ့ပတ်သက်လို့ကတော့ ပညာတတ်ပညာရှင် သူတော်ကောင်းနှလုံးသားရှိသူမှန်သမျှ သာဓုခေါ်စရာအလုပ်တွေ သမိုင်းတွင်မည့်အလုပ်တွေကိုလုပ်နေတယ်ဆိုတာ ထင်ရှားနေတာပဲ။ ခက်ခဲကြမ်းတမ်းလှတဲ့အချိန်တွေကနေ အခုအချိန်အထိပေါ့။ အမျိုးကောင်းတယ်။ စိတ်ရှင်းတယ်။ စိတ်ရင်းစေတနာမှန်တယ်။ ဖြူစင်ရိုးသားမှုရှိတယ်။ ပြည်သူပြည်သားအပေါ်စေတနာအမှန်ထားတယ်။

ဒီလိုလူမျိုးလုပ်တဲ့အလုပ်တွေဟာ မှားခဲ့သည်ရှိဦးတော့စေတနာအမှားသာဖြစ်မှာပါ။ ဒီလောက်ဆိုရင် ရပြီထင်ပါတယ်။ နောက်ထပ်မြန်မာပြည်မှာ ဒကာမကြီးလို ခေါင်းဆောင်မျိုးရဖို့လွယ်မယ်ထင်ပါဘူး။ စိတ်ရင်းကောင်းနိုင်တယ်။ အနစ်နာခံနိုင်တယ်ဆိုဦးတော့ နိုင်ငံတကာအသိုင်းအဝိုင်းရဲ့ နှလုံးသားတွေအထိဖမ်းစားနိုင်တဲ့အစွမ်းကြတော့ ဒကာမကြီးဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကိုမီဖို့မလွယ်ဘူးထင်ပါတယ်။ ကဲ–ရပြီထင်တယ်။

မေး။ ။သာဓု သာဓု သာဓု ပါဘုရား။ ကျေးဇူးအရမ်းကြီးပြီးကျေးဇူးလည်းအများကြီးတင်ပါတယ်ဘုရား။
=================================================================